فیزیوتراپی، حرفه ای از رشته های سلامت و بهداشت است که با عملکرد انسان، حرکت و به حداکثر رساندن پتانسیل های انسان ها مرتبط می شود. در این حرفه فیزیوتراپیست با بهره گیری از علم و دانش فیزیولوژی و آناتومی افراد را مورد ارزیابی قرار می دهد و سپس به درمان می پردازد. مراجعین به کلینیک های فیزیوتراپی مبتلایان به طیف وسیعی از بیماری ها اعم از دردهای حاد و مزمن، مشکلات و نواقص حرکتی، عوارض جراحی ها، معلولیت های جسمی و ذهنی، سکته های قلبی و مغزی، بیماری های ریوی و حتی افراد سالمی که با شرایط جدیدی مواجه شده اند مثل ورزشکاران، زنان باردار،افراد چاق، سالمندان و … را در بر می گیرد. فیزیوتراپیست با استفاده از عوامل فیزیکی (نظیر نور، الکتریسیته، صوت، حرارت، امواج الکترومغناطیس، آب و …) و وسائل مکانیکی و تمرینات درمانی جهت حفظ و یا بازگرداندن توانائی های حسی و حرکتی مراجعین خود می کوشد. امروزه تحصیل در رشته فیزیوتراپی در اکثر کشورها در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترای تخصصی و دکترای حرفه ای امکان پذیر می باشد. دکترای حرفه ای فیزیوتراپی از نیازهای ضروری سلامت و بهداشت جامعه می باشد
اکنون به شاخه های تخصصی کاربرد فیزیوتراپی می پردازیم :
فیزیوتراپی بیماران نورولوژی :
فیزیوتراپیست های شاغل در این بخش به بازتوانی بیماران سکته مغزی، ام اس، پارکینسون، ضایعه نخاعی، فلج مغزی و … می پردازند. در درمان این بیماران عمدتاً از تمرین درمانی برای بازیابی عملکردهای ضعیف شده و حفظ توانائی های حال حاضر استفاده می شود. در کنار تمرین درمانی در صورت لزوم فیزیوتراپیست ها از روش های تحریک الکتریکی، تردمیل و دوچرخه، ارتزهای کمکی و … استفاده می کنند.
فیزیوتراپی بیماری های زنان :
زنان در طول زندگی خود با شرایط متمایزی روبرو هستند و ممکن است بیماری های خاصی از جمله سرطان پستان، بی اختیاری های ادراری و مدفوع، دردهای مرتبط با دوران قاعدگی، دردهای ناحیه لگن، افتادگی رحمی و … را تجربه کنند. حاملگی و شیردهی خود شرایط منحصر به فردی است که نیازمند توجه و مراقبت خاص می باشد. شاغلین در این حیطه با برگزاری کلاس های آموزشی پیشگیری از بیماری ها، بیوفیدبک، تمرین درمانی، ماساژ تخلیه لنف و … به سلامت زنان کمک می کنند
فیزیوتراپی ورزشی
متخصصین فیزیوتراپی ورزشی با انواع آسیب هایی که ورزشکاران در میدان مسابقه دوره های آمادگی تجربه می کنند، سر و کار دارند. این متخصصین لحظه به لحظه در کنار تیم ها هستند تا در وهله اول از آسیب پیشگیری کنند. اما اگر آسیبی رخ داد با تشخیص و درمان به موقع از پیچیده شدن شرایط پیشگیری نمایند. علاوه بر تیم های ورزشی حرفه ای، در حال حاضر باشگاه های ورزشی نیز به فیزیوتراپیست متخصص نیاز دارند. آسیب های ورزشکاران با آسیب سایر بیماران متفاوت است و درمان آنها نیز متفاوت است. ورزشکاران نیاز به سطح بالاتری از توانائی های فردی دارند که این عملکرد بالاتر نیاز به انعطاف پذیری و آمادگی بیشتری دارد. از سوی دیگر حین ورزش آسیب ها عمدتاً شدیدتر از آسیب های زندگی معمولی است. فیزیوتراپیست های ورزشی عمدتاً از سرمادرمانی، ماساژ، تمرین درمانی، آب درمانی و … جهت درمان بیماران استفاده کنند
فیزیوتراپی سالمندان
با بهبود وضع بهداشت و سلامت کشور وبالا رفتن میانگین سنی جامعه، نقش فیزیوتراپی در سالمندی روز به روز بارزتر می شود. بیماری های افراد مسن مثل آرتروز، پوکی استخوان، سرطان، آلزایمر و … بیماری های شایعی هستند که با توانبخشی می توان شرایط را قابل کنترل کرد. کاهش شانس ابتلا به این بیماری ها با زندگی فعالتر و ترک عادات غلط سبک زندگی امکان پذیر می باشد. در صورت ابتلا به این بیماری ها فیزیوتراپیست با بررسی ویژگی های فردی هر بیمار روش درمانی منحصر به فردی را اتخاذ می کند تا از میزان وابستگی فرد به افراد خانواده بکاهد و از شدت یافتن بیماری جلوگیری کند
آب درمانی
امروزه اختصاص مناطق خاصی از استخرها به بیماران و انجام ورزش درمانی در آب رو به افزایش است. مشکل اصلی بیمارانی که می توانند از این درمان سود ببرند شامل درد، خشکی مفصلی، راستای بدنی غلط و ضعف عضلانی می باشد. در استخر به دلیل غوطه وری و کاهش اثر جاذبه بر بدن امکان انجام ورزش بیشتر است.فیزیوتراپیست ها با دانستن شرایط بیماری هر فرد و اثرات آب بر فشار خون، دیابت و ناراحتی های قلبی متخصص این حیطه می باشد
فیزیوتراپی ارتوپدی
این شاخه از قدیمی ترین تخصص های فیزیوتراپی می باشد. متخصصین این شاخه به درمان بیماری های اسکلتی عضلانی می پردازند. هدف از درمان فیزیوتراپی در این حیطه عمدتاً حفظ و بازگرداندن سلامت بافت های اطراف مفصلی می باشد. بیماری های این حیطه شامل شکستگی ها، کشیدگی ها، جراحی ها، درگیری های مفصلی و … می باشد. روش های درمانی این حیطه بسیار متنوع است و فیزیوتراپیست می تواند برای درمان بیمار از ورزش، درمان دستی، ماساژ، تحریکات الکتریکی، کشش، فریم های تعلیق درمانی و … بهره ببرد
فیزیوتراپی قلبی
از آنجا که فیزیوتراپیست ها هم به مفاهیم و تشخیص های بیماری های قلب و عروق و تنفس تسلط کافی دارند و هم در برنامه ریزی پروتکل های ورزشی، دانش، مهارت و توانائی لازم را دارا می باشند نقش بی بدیلی در تیم توانبخشی قلبی، چه در حیطه بازتوانی پس از ابتلا و یا جراحی ها دارند. فیزیوتراپیست نوع، شدت، زمان و تکرار برنامه ورزشی را متناسب وضعیت بیماران قلبی و عروقی طراحی می کند وبیمار را به شرکت در برنامه ورزشی تشویق می نماید. نظارت بر اجرای صحیح ورزشها و مانیتورینگ بیماران تا زمانی که آنها قادر باشند به تنهائی ورزشها را در محیط خارج از کلینیک دنبال نمایند در حیطه توانائی فیزیوتراپیست ها است که در یک برنامه هماهنگ با کمک متخصصین قلب و پرستاران و متخصصین تغذیه و روانشناس انجام می شود.